آزمایش برش مستقیم
این آزمایش به روشهای مختلف و حداقل 6 روش بر روی نمونه های دست خورده و دست نخورده و در سایز های 6*6 و 10 *10 و 30*30 انجام می شود ، که در اینجا به چند روش اشاره می شود.
1 - روش سریع ، ای روش مربوط به دانه های ریز تر از 2 میلیمتر می باشد و توسط نمونه های 6*6 سانتیمتر انجام می شود وبرای دانه های ریزتر از 4.76 میلیمتر از نمونه های 10*10 سانتیمتر استفاده می شود و برای نمونه های درشت تر از 5 میلیمتر از نمونه های 30*30 سانتیمتر استفاده می شود ، بطور کلی از این روش در جاهایی استفاده می شود که سطح آب زیر زمینی پائین است و احتمال اشباع شده نمونه وجود ندارد ، در ایران که کشور کوهستانی و نیمه خشک است ، تقریبا هشتاد در صد آزمایشها به این روش انجام می شود ، در این روش نمونه تراش داده شده و یا در قالب ریمولد شده و سپس با قرار دادن سربار در محدوده بار پروژه منظور ایجاد تنش عمودی ثابت ، بدون ایجاد فاصله زمانی و باسرعت زیاد یعنی در محدوده 1mm/mim تنش عمودی ایجاد وحداکثر تنش افقی بدست می آید ، چون عملیات این روش مانند روش uu روی رس اشباع است گاهی به این روش uu نیز می گویند. uu به معنای تحکیم یافته و زهکشی نشده.
2- روش uu
در این روش که بر روی خاک رس لای دار و یا لای رس دار خمیری و اشباع انجام می شود ، خاک باید اشباع باشد ، یعنی اگر اشباع نباشد باید در محفظه برش قرار دهیم و داخلئ آن آب بریزیم و صبر کنیم تا خاک کاملا اشباع شود چون اینگونه خاکها از لایه هایی بدست آمده که پائین سطح ایستابی آب هستند و لازم است در آزمایشگاه هم عملیات اشباع را انجام دهیم، در کلیه روشها یادتان باشد از هر مرحله ای از عملیات رطوبت و دانسیته خاک باید دقیقا تعیین شود و همچنین یکبار Gs خاک اندازه گیری شود. چون نمونه اشباع است نباید آبی تخلیه شود یعی ازهمان پلیت زیر و بالای نمونه که سوراخ زهکشی ندارند استفاده شود و در شرائطی که تنش عمودی متناسب با عمق بر قرار است ، تنش افقی بر قرار شده و حداکثر تنش افقی بدست می آید ، روی سه نمونه که دارای مشخصات فیزیکی مشابه است با افزایش فشار عمودی پلکانی روی هر نمونه این تست انجام می شود و با بدست آوردن سه سری نتایج ، یک سری تنش عمودی مثلا 1،2،3 و یک سری ،حداکثر تنش افقی مثلا 0.5 و 0.5 و0.5 ، به روش ترسیمی مقدار C خاک بدست می آید البته در این شرائط فی خاک صفر است و C حدود 0.5 kg/cm2 به عنوان مقاومت نهایی مجاز برشی بدست می آید ، البته این مقادیر مربوط به مثال بالا است ، و با تقسیم آن بر ضریب
اطمینان مقاومت مجاز برشی آنی خاک بدست می آید و قابل اطمینان نیست و با پدید آمدن شرائط زهکشی در خاک ، نشست تحکیمی رخ خواهد داد ، مقاومت برشی مجاز آنی خاک ، استفاده کم مدت از ظرفیت بار بری خاک است ، محدوده C برای انواع خاکها سیلتی و رسی حدود 0.2 تا 1.5 kg/cm2 می باشد.
کمالی